In 2006 kopte Nu.NL: “Nederland perfecte democratie”. De strekking van het artikel is dat op de derde plek stond op de Wereld ranglijst van landen met de best functionerende democratieën. Nederland stond op plek 3 na IJsland en Zweden.

Tegenwoordig wordt de lijst aangevoerd door Noorwegen, Zweden, Finland en Denemarken staan daar in willekeurige volgorde onder.

In 2016 stond ons “mooie” Nederland opeens niet meer in de top 10. Alhoewel, zo plotseling was dit niet. 10 jaar Rutte is desastreus gebleken voor het wederzijds vertrouwen tussen burger en overheid.

Stel, je wasmachine gaat kapot maar je hebt geen geld voor een nieuwe. Tot 2015 kon je vrij snel een nieuwe wasmachine kopen. De gemeente betaalde hem dan voor je. Sinds 2015 is de participatiewet van kracht. Dat betekent dat de Gemeente jou eerst financieel mag uitkleden. Je moet namelijk een persoonlijke lening aangaan bij de Gemeentelijke Kredietbank. Dan denk je waarschijnlijk: “Ik krijg geen cent rente meer, en moet straks gaan betalen om te mogen sparen. De rente zal wel laag zijn.”

Nou nee, een rentepercentage tussen de 8% en 11% is geen uitzending. Kun je bijna net zo goed bij Wehkamp lenen tegen 13%.

Gemeentes in Nederland kunnen vrijwel altijd tegen een negatieve rente lenen. Ze hoeven dus minder terug te betalen dan ze lenen. 50 cent korting van iedere €100 die ze lenen mogen ze houden.

Verder is de overheid in een democratie ook benaderbaar. Natuurlijk kun je de belastingdienst bellen. Maar het is niet meer dan een voorleesservice voor de toch al onbegrijpelijke brieven. En als ze een terugbel verzoek maken dan krijg je (binnen 48 zeggen ze) na 90 werkdagen een telefoontje met de samenvatting van de brief.

De overheid vond in het verleden de Rechtsstaat heel belangrijk. Tot 2010. 10 jaar Rutte maakt meer kapot dan u lief is. Advocaten die mensen met een laag inkomen hielpen kregen een fatsoenlijk loon en en voldoende uren. Helaas heeft Fred Teeven de tarieven en de uren voor de advocaten voor arme mensen verlaagd. Sander Dekker blijft maar roeptoeteren dat de kosten de pan uit rijzen. Terwijl dankzij de participatiewet de mogelijkheid om naar de Rechter te stappen al is ingeperkt. Het is wachten op de grote grondwetswijziging waarin staat: “1 De overheid heeft altijd gelijk.

Bij twijfel of ongelijk treedt regel 1 in werking.”

Het wantrouwen uit zich in nog tal van punten. Bijvoorbeeld als je te weinig geld hebt om de afvalstoffenheffing of de waterschapsbelasting te betalen. Je moet over een steeds langere periode bankafschriften meesturen. Alsof je voor de lol 3 dagen bezig bent met het verzamelen van alles wat je nodig hebt. Zoals schrijver en onderzoeksjournalistist Rutger Bregman treffend zegt: “De meeste mensen deugen”. Maar geef mensen wel het vertrouwen. Een mooi communicatie verhaal dat je uitgaat van vertrouwen is een papieren werkelijkheid. Neem ook in je procedures op hoe je mensen het vertrouwen geeft. En ja, iemand die het vertrouwen schendt moet straf krijgen. Maar in een democratie heb je liever dat iemand €200 minder afvalstoffenheffing betaald dan dat mensen niet meer kunnen eten omdat ze de kwijtschelding niet kunnen en durven aan te vragen.

Stel jezelf de volgende vraag: Kan ik iemand vertrouwen die mij wantrouwd? Ja of nee, en waarom.